Burn-out bij vrouwen: waarom steeds meer vrouwen opbranden (en wat we eraan kunnen doen)

Voel jij je ook soms leeg, terwijl je alles op orde lijkt te hebben? Je bent ambitieus, zorgzaam, betrokken – en toch voel je je steeds vaker uitgeput. Je bent niet de enige. Steeds meer vrouwen kampen met burn-out klachten. Waarom raken we massaal overbelast? En waarom lijkt onze samenleving daar nauwelijks oplossingen voor te hebben?

Waarom vrouwen vaker opbranden dan mannen

Misschien herken je het: je doet je best om te voldoen aan alle verwachtingen. Op je werk wil je presteren, thuis wil je er zijn voor de mensen om je heen, en ergens tussendoor moet je ook nog goed voor jezelf zorgen en ‘het allemaal bijhouden’.

Veel vrouwen groeien op met het idee dat ze leuk en aardig gevonden worden als ze zich maar aanpasten, stil waren, lief en 'het braafste meisje van de klas'. Sociale patronen die diep zitten ingebakken in onze maatschappij. Daarnaast wordt 'doorgaan' en 'je niet aanstellen' gezien als groot goed, als iets bewonderenswaardig. Ik herinner me nog goed dat ik als kind alleen maar 'ziek' mocht zijn als ik koorts had of lag te braken, zo niet, dan kreeg ik een paracetamol en moest ik gewoon naar school. Ik leerde dus al vroeg de signalen van mijn lichaam te negeren, me 'niet aan te stellen' en door te gaan.

Dit ging lang goed, totdat mijn lijf aangaf dat het écht genoeg was en mijn rechterarm er gewoon mee stopte.

Wat ik wil zeggen: de constante druk – van buitenaf én van jezelf – is een stille sluipmoordenaar. Het zorgt voor chronische stress, lichamelijke klachten en uiteindelijk: burn-out.

Niet één, maar twee banen

De afgelopen eeuw is er veel veranderd voor vrouwen. We hebben enorm veel bereikt als het gaat over emancipatie. Waar we nog geen 50 jaar geleden moesten stoppen met werken als we trouwden, mogen we nu werken - zelfs als we kinderen hebben. Maar we zijn er nog lang niet. Nog steeds zijn het vrouwen die verreweg de meeste taken rondom huishouden en kinderen op zich nemen. Ook al doet jouw partner heel veel thuis, de mental load ligt nog steeds voor het grootste gedeelte bij de vrouw. Dat betekent dat je na je werkdag nog eens mag beginnen aan de tweede shift – en dat gaat ten koste van je energie, je herstel, en uiteindelijk je gezondheid.

Wat stress doet met jouw lichaam als vrouw

We weten steeds meer over hoe stress je fysieke en mentale gezondheid beinvloed. En hoewel stress niet te voorkomen is, is het wel belangrijk om je bewust te zijn van de signalen en langdurige stress te voorkomen. Met name voor vrouwen is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen, stress te reguleren en op tijd te ontspannen. Langdurige stress is namelijk funest voor je hormonaal systeem.

Cortisol - het stresshormoon - heeft namelijk invloed op de hoeveelheid progesteron in je lichaam. Progesteron - een geslachtshormoon - helpt je onder andere ontspannen en goed slapen. Neemt je cortisol toe, dan neemt je progesteron af en dat heeft direct invloed op je slaap. Slaap je minder, dan ben je weer meer vatbaar voor stress en zo is de cirkel rond: door weinig slaap voel je je sneller emotioneel en kun je het gevoel krijgen voortdurend ‘aan’ te staan. Je zenuwstelsel komt in een soort overdrive – en dat heeft impact op je hele lichaam.

Dus juist voor vrouwen - en zeker vrouwen van boven de 35 - is het dus super belangrijk om te zorgen voor ontspanning, stressreductie en zenuwstelsel regulatie. Toch wordt er in de zorg en op de werkvloer nog veel te weinig stilgestaan bij hoe anders stress zich bij vrouwen uit.

Wat kunnen we maatschappelijk doen voor minder burnout bij vrouwen?

Om het tij te keren, is een bredere maatschappelijke verandering nodig. Dit betekent:

• Langer en beter betaald zwangerschapsverlof voor beide partners: Zowel fysiek als mentaal als in het gezin veranderd er enorm veel. Onderzoek toont aan dat langer verlof voor beide partners helpt om een goede basis te leggen voor het gezin, het kind en het herstel van de moeder. Hiermee wordt geïnvesteerd in de gezondheid van het hele gezin wat weer leidt tot minder verzuim in de toekomst. We kunnen een voorbeeld nemen aan bijvoorbeeld Zweden of Duitsland waar langer verlof is en vrouwen na dat verlof weer voltijd gaan werken en minder uitvallen dan in Nederland.

  
  

• Kwalitatief betere en betaalbare kinderopvang: Een no-brainer wat mij betreft! Kinderopvang waar meer buiten wordt gespeeld en kinderen een warme maaltijd krijgen helpt zo veel in de stress die de tweede shift (zie hierboven) oplevert. Stel je voor dat je ontspannen op je werk kunt zitten omdat je weet dat er goed voor je kinderen wordt gezorgd, dat ze het fijne hebben én dat je ze op kunt halen zonder te hoeven racen en haasten om nog een gezonde warme maaltijd te bereiden. Wow wat zou dat veel schelen.

  Er zijn ook opvangplekken waar gezorgd wordt voor de zwemles en sportclubjes: ook dat helpt enorm in de mental load, de werkdruk en de mogelijkheden voor moeders om te werken aan hun eigen carrière en persoonlijke ontwikkeling. Bovendien blijft er meer kwaliteitstijd met de kinderen over.

• Betere ondersteuning op de werkvloer: Flexibele werktijden, realistische werkdruk en meer erkenning voor de impact van stress op vrouwen. Cyclisch werken zou een oplossing kunnen zijn. In landen als Taiwan en Spanje wordt hiermee al geëxperimenteerd.

  
  

• Herwaardering van onbetaald werk: Zorg- en huishoudelijk werk moeten meer erkend en eerlijker verdeeld worden. En dat is niet altijd makkelijk, zeker niet in de wetenschap dat mannen in dezelfde baan nog altijd meer verdienen dan vrouwen.

  
  

• Bewustwording van hormonale gezondheid: Meer aandacht voor de specifieke behoeften van vrouwen als het gaat om stressmanagement en energiebeheer. Maar ook: erkenning dat vrouwen fysiek anders zijn dan mannen. Ons lichaam functioneert écht anders, maar we zijn daardoor niet minder efficiënt (misschien zelfs efficiënter en productiever, maar dat is een ander verhaal)

  
  

• Ruimte voor rust en herstel: Niet alleen in het persoonlijke leven, maar ook in de werkcultuur moet rust normaler worden. Dit betekent minder glorificatie van overwerken en meer aandacht voor welzijn. We kunnen een voorbeeld nemen aan grote bedrijven als ASML of Google die meditatieruimten en prikkelarme ruimten hebben ingericht, die gezond eten faciliteren, pauzes stimuleren en weten dat rust nemen de arbeidsproductiviteit, vitaliteit en gezondheid (en dus minder uitval door ziekte) ten goede komt.

  
  

Drie dingen die je zelf kunt doen om een burn-out te voorkomen

1. Verdeling van taken thuis: Als je een partner hebt, ga samen aan tafel zitten en bespreek wie wat kan doen in het huishouden. Kijk hierbij naar wat jij goed kunt en leuk vindt om te doen en waar je partner's talenten liggen. Zo voorkom je extra stress. Vind jij de was doen prima, maar ophangen niet? Vindt hij ophangen prima en doet hij dat fluitend terwijl hij een podcast luistert? Krijgt hij stress van het badderen en voorlezen van de kinderen, maar vind jij dat knus? Dan doe jij dit terwijl hij de keuken opruimt na het avondeten.

   
   

2. Maak tijd voor niks: Plan rustmomenten gedurende de dag in. Niet pas aan het einde als alles is opgeruimd, de kinderen in bed liggen en het werk af is, maar juist tussendoor. Maak bijvoorbeeld een wandeling rond de lunch, doe een ademoefening of meditatie voorafgaand aan je werkdag. Kijk waar jij ruimte kunt maken voor jezelf en plan dit als een afspraak in je agenda. Een afspraak met een klant of collega zeg je niet af – die afspraak met jezelf ook niet.

   
   

3. Ontdek de kracht van rustmomenten: Wil je ervaren wat kleine momenten van rust voor verschil kunnen maken in hoe jij je voelt? Volg mijn gratis mini-training en ontdek hoe je met simpele oefeningen meer balans in je dag kunt brengen.

   
   

Burn-out is geen persoonlijk falen. Het is een signaal dat er iets scheef zit in hoe onze samenleving is ingericht. Een systeem dat nog te vaak leunt op de kracht, flexibiliteit en zorgzaamheid van vrouwen – ten koste van hun gezondheid. Het is tijd dat we dit serieus nemen. Tijd voor een toekomst waarin jij niet langer degene bent die altijd maar doorgaat en de rekening betaalt.

En jij?

Hoe is dat bij jou thuis?

Als je een partner hebt: hoe verdelen jullie de taken?

Lukt het je om echt tijd voor jezelf te nemen – om af te schakelen, te rusten, en gewoon even helemaal niks te hoeven?

Ik hoor graag van je. 💬

Zorg voor voldoende rust